Posted: 01/12/2012 10:39 AM IST

మనదేశంలో ఇంటికి వచ్చినవాళ్ళకి కాళ్ళు కడుక్కోవటానికి నీళ్ళిచ్చినట్టు విదేశాలలో కొత్తగా వచ్చిన అతిథులకు ఇంటిలోని బాత్ రూంలాంటి సౌకర్యాలు చూపించే ఆనవాయితీ ఉంది. ఉత్తర భారతదేశంలో చాలాచోట్ల భోజనసమయంలో ఇంటికి వచ్చినవారికి తమకున్నదాంట్లో సర్దుతూ వారికి పెట్టే అలవాటుంది. టీ ఇవ్వటమైతే ఇప్పుడు అన్ని ప్రాంతాల్లోనూ మామూలైపోయింది. అయితే, టీ ఇవ్వకపోయినా, తినటానికి పెట్టకపోయినా, బయట ఆహార పదార్థాలు విరివిగా దొరుకుతున్న తరుణంలో ఆ అవసరాన్ని ఎలాగైనా తీర్చుకోగలుగుతారు. కానీ అంతే అవసరమైన శౌచం, విసర్జనల విషయంలో చాలాకాలం మనవాళ్ళు పట్టించుకోలేదు. ఇప్పుడిప్పుడే నగరాల్లో మలమూత్ర విసర్జనలకు రుసుం చెల్లించి ఉపయోగించుకోగలిగే అవకాశాన్ని కలిగించారు. దీనితో నగరానికి వచ్చిన సందర్శకుల అవసరం తీరటమే కాకుండా నగరం కూడా పరిశుభ్రంగా ఉంటుంది.

అయితే ప్రతిరోజూ వచ్చే సందర్శకుల కోసం తిరుపతి లాంటి చోటైతే ఏర్పాట్లు బాగానే జరిగాయి, ఇంకా అభివృద్ధి చెందుతూనేవుంది కానీ సంవత్సరానికి ఒకటో రెండో సార్లు వచ్చే శ్రీశైలం, భద్రాచలం, మేడారంలాంటి చోట్ల జనానికి కావలసిన మౌలిక సదుపాయాలు కరువై ఆ రెండు మూడు రోజులూ తీర్థ స్థలాలను అపరిశుభ్రం చేసిపెడతారు. దీన్ని అధిగమించటానికి ఈ సంవత్సరం మేడారం జాతరలో 200 సంచార మరుగుదొడ్లను ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. వీటిని నిర్వహించే భూటాని ఇంటర్నేషనల్ సంస్థ ఢిల్లీకి చెందింది. ఇంతవరకూ ఈ సంస్థ సేవలు ఉత్తర భారతానికే పరిమితమై ఉంది. మొదటిసారిగా వింధ్యపర్వతాలు దాటి దక్షిణభారతంలోకి తమ సేవలను విస్తరిస్తున్న ఈ సంస్థ కంప్యూటర్ సాయంతో ఆన్ లైన్ నియంత్రణతో సేవలను నిర్వహిస్తుంది. వీటిని ఉపయోగించుకునేవారు తలకి 30 రూపాయల చొప్పున చెల్లించవలసివుంటుంది.

-శ్రీజ