Posted: 03/04/2012 11:59 AM IST

పురాతన ఇంజినీర్ల అద్బుతం. పైకి ఏమాత్రం అనుమానం రాకుండా నిజాం నవాబులు హైద్రాబాద్ నగరం నడిబొడ్డున కట్టించుకున్న ఈ నేలమాడిగ నిర్మాణం ఆశ్చర్యపరుస్తోంది. రహస్య మార్గం గుండాపోయి ఆరునెలలయినా తలదాచుకోదగినంత విశాలమైన భూగృహమది.

సచివాలయం పక్కన హోమ్ సైన్స కాలేజ్ ఆవరణలోని మర్రి చెట్టు నీడన నేలకి 20 అడుగుల లోతునున్న ఈ నేలమాడిగ తవ్వకాల్లో అనుకోకుండా బయటపడింది. దానితో పురావస్తు శాఖవారు జాగ్రత్తగా తవ్వి, శుభ్రంచేసి పరిశీలిస్తున్నారు.

కిందికి దిగటానికి మెట్లు, శత్రువుల నుంచి రక్షించటానికి ఉక్కు తలుపులు, పైకప్పు పటిష్టంగా ఉండటానికి ఉక్కు పైకప్పు, పెద్ద హాలు. ఇంతేననుకోకండి. రాజులు తలచుకుంటే కొదవేముంటుంది. అది మామూలు మనుషులు తలదాచుకునేందుకు కట్టింది కాదు. రాజులు, అంతపురవాసులు సురక్షితంగా ఉండటం కోసం నిర్మించినదానిలా కనిపిస్తోంది. అందుకే అందులో బాత్ రూం, హాండ్ పంప్, నిధినిక్షేపాలకోసం ఉక్కు తలుపు, ద్వారబంధం గల స్ట్రాంగ్ రూం. అంతేనా. 1 టన్ ఎయిర్ కండిషనర్ కూడా ఉంది ఆ పాతాళ గృహంలో. అన్నిటికన్నా మించి వాస్తుకళాకారుల తెలివికి మచ్చుతునకగా, బయటి నుంచి తాజా గాలి లోపలికి వచ్చే ఏర్పాటుంది. ఇది ఎవరికీ కనపడకుండా మర్రి చెట్టులో దాక్కుని చల్లని చెట్టు గాలిని లోపలికి సరఫరా చేస్తుంది.  ఇలాంటివి ఇంకా ఎన్ని ఉన్నాయో తెలియదు. ఎన్నో చరిత్రలతో పాటు మరెన్నో నిధినిక్షేపాలు, ఇంకెన్నో రహస్యాలు ఇలాగే భూగర్భంలో ఇంకా అఙాతంగా ఉండివుండవచ్చు లేదా భూగర్భంలో కలిసిపోయివుండవచ్చు.

-శ్రీజ